Jest taki stary medyczny żart, że „nie ma zdrowych ludzi, są tylko osoby niedostatecznie zbadane”. Podobne stwierdzenie dotyczące psychologii osobowości sformułował Alfred Adler, jeden z czołowych niemieckich psychologów początku XX wieku. Z pewnego punktu widzenia to stwierdzenie naprawdę zasługuje na uwagę.
Definicja osoby normalnej
– Normalni ludzie to tylko ci, których znasz niewiele – powiedział Adler. Biorąc pod uwagę, że Alfred Adler jest twórcą systemu psychologii indywidualnej, warto wysłuchać jego punktu widzenia. Przede wszystkim jednak konieczne jest określenie terminologii, a w szczególności samego pojęcia normalności. W medycynie (a także w psychologii) norma jest rozumiana jako pewien stan organizmu, który nie szkodzi jego funkcjom. Z drugiej strony psychiatrzy definiują stan normalny jako zestaw wskaźników, które odpowiadają pewnym oczekiwaniom i percepcjom.
Stosunek Zygmunta Freuda do Alfreda Adlera był początkowo dość lojalny, ale w późniejszych listach twórca psychoanalizy nazwał Adlera paranoikiem, twierdząc, że wysuwa „niezrozumiałe” teorie.
W zasadzie na tej podstawie możemy powiedzieć, że „normalna osoba” jest dość elastyczną definicją, w dużej mierze zależną od osądów wartościujących innych ludzi, którzy uważają się za normalnych. Oczywiście, skoro mówimy o interakcjach społecznych, należy brać pod uwagę opinię społeczeństwa, ale nie możemy zapominać, że nawet bardzo duża liczba osób jest zdolna do popełniania błędów. Jest to szczególnie widoczne na przykładzie średniowiecznych naukowców, którzy stanęli w obliczu ostrego odrzucenia swoich odkryć i pomysłów, a niektórzy zostali nawet straceni.
Adler miał rację
Jeśli jednak nadal wyobrażasz sobie, że istnieją stosunkowo obiektywne kryteria normalności tej lub innej osoby, stwierdzenie Adlera będzie rzeczywiście prawdziwe. Oznacza to, że im mniej wiadomo o człowieku, tym mniej przejawów jego indywidualności, dzięki czemu można wyrobić sobie wyobrażenie o tym, czy jest normalny. Ponadto niewystarczająco bliska znajomość pozbawia cię nie tylko informacji o ważnych wydarzeniach i działaniach w życiu tej osoby, ale także informacji o jego motywach, przeżyciach, emocjach i pragnieniach, zarówno jawnych, jak i ukrytych, tłumionych.
Konieczne jest zrozumienie różnicy między społeczną koncepcją normy a jednostką. W wielu przypadkach osoby przekraczające normy społeczne są doskonałymi podmiotami komunikacji interpersonalnej.
Jednocześnie większość ludzi nieświadomie wyznaje koncepcję pozytywnego myślenia, innymi słowy, wychodzi z faktu, że dana osoba jest normalna, dopóki nie zostanie udowodnione, że jest inaczej. Oczywiście im bardziej formalna komunikacja, tym mniejsze prawdopodobieństwo uzyskania dowodu takiego czy innego odchylenia. Z drugiej strony nie należy iść do skrajności i uogólnień i podejrzewać wszystkich w szeregu psychologicznych odchyleń, na podstawie jednego cytatu z niemieckiego psychologa. Nie zapominaj, że ogólnie przyjęta definicja normy może się różnić od twojej, zwłaszcza że jest bardzo niejasna, a to, co pięćdziesiąt lat temu uważano za nienormalne, dziś już nikogo nie dziwi. Oczywiście w przypadkach, gdy zaburzenia psychiczne są oczywiste i niebezpieczne dla innych, należy podjąć pilne środki, ale na przykład nieszkodliwe hobby dla motyli afrykańskich nie jest powodem do niepokoju.
