Socjometria bada ilościowe wskaźniki relacji interpersonalnych i dostarcza bardzo interesujących danych na temat relacji w grupie. Założycielem tej metody jest Jacob Moreno.
Aby zidentyfikować preferencje w grupie, należy zadać co najmniej dwa pytania: „Z kim z twojej grupy, klasy, zespołu chciałbyś być cały czas razem (w pracy, nauce)?” I drugie pytanie: „Z kim z twojej grupy, klasy, zespołu nie chciałbyś być ciągle razem (w pracy, nauce)?”
Na podstawie tych pytań, stawianych wszystkim członkom utworzonego zespołu, można ocenić, kto jest liderem w hierarchii, a kto jest outsiderem itp. Często do tych pytań dodawane są jeszcze dwa pytania: „Kogo ze swojego zespołu zaprosiłbyś na swoje urodziny?” I drugie pytanie: „Kogo ze swojego zespołu nie zaprosiłbyś na swoje urodziny?”
Jeżeli pierwsza para pytań ocenia preferencje w zakresie relacji roboczych, to druga para pozwala ocenić osobiste preferencje w zespole.
Co otrzymujemy w wyniku takich badań? Najpierw po przetworzeniu wyników otrzymujemy diagram w postaci kilku koncentrycznych okręgów, który przedstawia wszystkich członków zespołu zgodnie z liczbą otrzymanych preferencji. W centrum znajdują się ci, którzy otrzymali najwięcej wyborów, czyli najbardziej popularni, a na obrzeżach są ci, którzy są najbardziej odrzuceni.
Po drugie, oprócz liderów, formalnych i nieformalnych, można wyróżnić grupy tych, którzy w danym zbiorze komunikują się najściślej. Zwykle w dużych grupach (klasy szkolne, grupy instytutowe) wyróżnia się kilka mikrogrup po 3-5 osób. Ponieważ same mikrogrupy koncentrują się na swoich liderach, łatwo jest określić wspólne cechy i kierunek działania mikrogrupy, jeśli znamy ich lidera. Może to być przydatne w pracy psychologicznej do korygowania niekorzystnych czynników komunikacji interpersonalnej w zespole. Osobnego podejścia wymagają też outsiderzy i najbardziej odrzuceni członkowie zespołu.
Po trzecie, nowoczesne programy do przetwarzania danych socjometrycznych umożliwiają ocenę kilku cech grupy jednocześnie. Są to spójność, konflikt i inne wskaźniki grupy, dzięki którym możliwe jest porównywanie różnych drużyn i przewidywanie np. sukcesu w rozgrywkach, gdzie wynik zależy od ogólnej spójności grupy.
