Scenariusz życiowy to zbiór postaw i celów, które człowiek definiuje dla siebie we wczesnym dzieciństwie i realizuje je przez całe życie. Ludzie nie są świadomi, w jakim stopniu ich działania i pragnienia są regulowane przez scenariusz życia. A gdyby to zrozumieli i pracowali z nim, mogli skutecznie zmienić swoje życie w dowolnym kierunku.
Scenariusz życiowy podzielony jest na kategorie: „zwycięzca”, „pokonany” i „niewygrywający”. Pierwsza kategoria zakłada osiągnięcie wyznaczonego celu i uzyskanie satysfakcji. Na przykład dziecko zdecydowało, że będzie mieć dużą rodzinę – dorósł, ożenił się, ma troje dzieci, jest zadowolony. Druga kategoria to nieosiąganie celów i brak satysfakcji. Te. dziecko dorosło, wyszło za mąż, ale żona jest bezpłodna. Albo dzieci urodziły się chore, osoba jest nieszczęśliwa, a cel nie został osiągnięty, ponieważ brak satysfakcji. Trzecia kategoria to scenariusz „średni”. Te. dziecko dorosło, wyszło za mąż, a zamiast pięciorga dzieci urodziło się jedno, żona zdradza, ale nie odchodzi, - człowiek żyje między zwycięstwem a porażką, to mu odpowiada, choć nie satysfakcjonuje.
A najważniejsze jest to, że o realizacji scenariusza decyduje nie przypadek, ale podświadomy wybór osoby. Na przykład „zwycięzca” wybierze na swoją żonę zdrową kobietę aspirującą do rodziny. „Pokonani” wybiorą chore lub niechętne do porodu. „Niewygrywający” wybierze tego, który ma skłonność do oszukiwania. Żaden z nich nie zrozumie, że wynik jest jego własną decyzją.
Scenariusz „przegranych” podzielony jest na trzy stopnie dotkliwości, w zależności od wyniku. Pierwszy stopień to seria małych niepowodzeń, które nieustannie uniemożliwiają człowiekowi osiągnięcie swoich celów. Na przykład dzieci nie są posłuszne, zdzirowata żona, skandale z teściową. Drugi stopień obejmuje większe niepowodzenia, takie jak rozwód lub zwolnienie. Trzeci stopień prowadzi do nieodwracalnego rezultatu - samobójstwa, uwięzienia, choroby psychicznej. To także nieświadomy wybór osoby.
Psychologicznie różnica polega również na tym, że „zwycięzca” operuje kilkoma szansami na osiągnięcie celu, „pokonany” stawia wszystko na jedną okazję (innych nie widzi), a „niewygrywający” stara się unikać całkowicie ryzykować.
Warto pamiętać, że scenariusz życiowy, jakikolwiek by nie był, nie jest zdaniem. Zawsze można to zmienić, a mogą w tym pomóc psychologowie zajmujący się analizą transakcyjną.
