Definiujemy pojęcie „psychologicznych mechanizmów obronnych”, analizujemy funkcje i rodzaje mechanizmów obronnych. Odpowiadamy na pytania: „Kiedy i dlaczego włączają się mechanizmy obronne?”, „Czy mechanizmy obronne psychiki są niebezpieczne?”
Mechanizmy ochrony psychicznej człowieka to wewnętrzne bezpieczniki, które chronią psychikę przed ogniem. Kiedy wewnętrzne napięcie staje się tak silne, że osoba ma zamiar „odlecieć jak kukułka”, aktywowany jest mechanizm obronny osobowości. Chroni człowieka przed bólem, urazami, negatywnymi emocjami i uczuciami.
Funkcje psychologicznych mechanizmów obronnych
Psychologiczne mechanizmy obronne (MPS) pomagają utrzymać równowagę wewnętrzną, redukować stres i niepokój w trudnych okresach życia, z konfliktami intrapersonalnymi. Na przykład, gdy człowiek bardzo czegoś chce, ale nie może tego uzyskać, wtedy przekonuje się, że tak naprawdę nie chciał. Tak działa obronny mechanizm racjonalizacji.
Przykład innego mechanizmu obronnego: człowiek wstydzi się za jakieś pragnienia i dlatego szybko przekonuje się, że to nie jego, ale czyjeś pragnienia. Tak działa projekcja.
A jeśli ktoś naprawdę nie chce spełnić czyjejś prośby, ponieważ nie pasuje to do jego systemu wartości lub nie odpowiada jego pragnieniom i przekonaniom, to cały czas o tym zapomina. To jest przykład wypierania.
Przeanalizujmy typy bardziej szczegółowo.
Rodzaje psychologicznych mechanizmów obronnych
Psychologia zna około 50 rodzajów psychologicznych mechanizmów obronnych jednostki. Krótko opiszmy najpopularniejsze z nich:
- Sublimacja to przekierowanie jakiejkolwiek nieświadomej energii w produktywny i społecznie akceptowalny kanał. Na przykład osoba kieruje niezaspokojone pożądanie seksualne w kreatywność.
- Zaprzeczenie - ignorowanie niepożądanych zjawisk. „Jeśli nie widzę problemu, to go tam nie ma”.
- Represje (tłumienie, represje) – „zapominanie” o traumatycznym wydarzeniu. Na przykład dana osoba nie ma wspomnień ojca alkoholika i tyrana. Represje są całkowite i częściowe.
- Substytucja - przekierowanie energii z niedostępnego obiektu na dostępny. Np. żona jest bita przez męża, nie może mu się bronić i załamuje się na dziecku (przerzuca na niego agresję skierowaną na męża).
- Racjonalizacja to poszukiwanie logicznego wyjaśnienia tego, co powoduje negatywne emocje i uczucia. Na przykład oszukujący mężczyzna wyjaśnia swoje zachowanie w następujący sposób: „Poligamia jest nieodłączną cechą wszystkich mężczyzn”. PS argument musi brzmieć przekonująco dla tej osoby i wyglądać racjonalnie w jego oczach. W rozumieniu innych ludzi argument może wyglądać jak mit, fikcja.
- Projekcja to przekazywanie niechcianych cech (emocji, uczuć, doświadczeń, pragnień, intencji, motywów itp.) innym ludziom. Na przykład osoba zdolna do zdrady i skłonna do szukania we wszystkim osobistej korzyści, oskarża innych o oszustwo, egoizm i komercję.
- Introjekcja (identyfikacja) to przyswajanie cech innych ludzi. Na przykład dziecko, które nie jest w stanie zaakceptować myśli, że jego matka jest zła i nie kocha go, przekonuje się, że jest złe (dlatego matka go karze).
- Somatyzacja to odejście od problemów i negatywności w chorobę. Na przykład przed ważnym i bolesnym spotkaniem z krewnym osoba zachoruje (przez co nie może iść na spotkanie).
- Edukacja reaktywna polega na zastąpieniu rzeczywistego pragnienia (wstydliwego uczucia, przerażającego motywu itp.) całkowicie przeciwnym. Na przykład mężczyzna, który zakochuje się w żonie przyjaciela, przekonuje się, że jest ona nie tylko wobec niego obojętna, ale obrzydliwa. Zastępuje miłość nienawiścią, obrzydzeniem.
- Regresja to powrót do poprzedniego etapu rozwoju, wycofanie się w reakcje dzieci. Na przykład dziecko, które świetnie spisało się przy nocniku, nagle (po chorobie matki) zapomniało, jak to zrobić.
- Intelektualizacja - wycofanie się w abstrakcję, naukowe rozumowanie, emocjonalne oderwanie i chłód. Na przykład osoba cierpiąca na samotność często filozofuje: „Wszyscy ludzie są do pewnego stopnia samotni. Komunikacja to iluzja. Związki próbują uciec od siebie. Tak czy inaczej, prędzej czy później wszyscy zostaniemy sami”.
- Izolacja (rozszczepienie) – odcięcie części osobowości. Na przykład, osoba zrzuca na swoje alter ego wszelkie działania, których nie lubi: nadużywanie alkoholu, wybuchy wściekłości lub coś innego.
- Fiksacja - fiksacja na pewnym uczuciu, przedmiocie lub przedmiocie, celu itp. Na przykład dana osoba jest przyzwyczajona do reagowania na każdą krytykę agresją (fizyczną, werbalną).
- Kompensacja to maskowanie kompleksów poprzez rozwój innych cech lub osiągnięcie wybitnych umiejętności w innych dziedzinach. Na przykład osoba z kompleksem niższości i bezużyteczności próbuje się bronić i złagodzić swój ból, wygrywając wyścig o rzeczy materialne. Na przykład osoby o niskich dochodach zaciągają na kredyt najnowsze modele telefonów, a następnie „składają się” z nimi.
- Powściągliwość - unikanie sytuacji związanych z traumą. Na przykład osoba z traumą odrzucenia, która boi się ponownego opuszczenia, porzuca intymne relacje.
- Reagowanie – odtwarzanie traumatycznych wydarzeń (w tym poprzez piosenki, filmy itp.), aby rozładować napięcie. Jest to zdrowy mechanizm, który naprawdę pomaga przezwyciężyć traumę i złagodzić ból.
Niektóre z tych mechanizmów mają podtypy. Na przykład, istnieje dziewięć rodzajów racjonalizacji: obojętność, samooszukiwanie się, dyskredytacja ofiary lub celu, racjonalizacja bezpośrednia i pośrednia, wyprzedzająca i odpowiednia dla siebie i dla innych.
Kiedy włącza się mechanizm obronny psychiki
Psychika, jak każdy system, dąży do stabilności. Dlatego też, jeśli osoba sama nie może świadomie poradzić sobie z negatywami, które go nagromadziły (strach, poczucie winy lub wstydu, złość, agresja i wiele więcej), zawiera nieświadome mechanizmy obronne, tym samym ratując siebie.
Aktywacja i dezaktywacja mechanizmów ochronnych następuje nieświadomie, wbrew woli człowieka. W doraźnej pomocy przydaje się ta opcja naszej psychiki (każdy ma mechanizmy obronne, ich aktywacja jest normalna). Jeśli jednak dana osoba zbyt często znajduje się w traumatycznych okolicznościach, wówczas obrona staje się jego zwykłym zachowaniem, a to już jest nienormalne. Na przykład regresja zamienia się w infantylizm, substytucja zamienia się w alkoholizm lub pracoholizm itp.
Z. Freud uważał, że tylko sublimacja jest pozytywnym mechanizmem obrony psychicznej i nie jest obarczona niebezpieczeństwem. Wszystkie inne mechanizmy są niebezpieczne i, jeśli są często używane, działają destrukcyjnie. Należy je zastąpić celowymi strategiami behawioralnymi.
