To naturalne, że człowiek dąży do doskonałości w swoich działaniach, starając się wykonywać swoją pracę lepiej i wyższej jakości. Jednak w skrajnym stanie taki stan z normalnego staje się patologiczny, wywołuje nerwicę, a być może nawet zmniejszenie zdolności do pracy.
Perfekcjonizm w psychologii nazywany jest nieuzasadnionym dążeniem do idealnego wyniku. Skłonny do niego człowiek jest skupiony na robieniu wszystkiego bezbłędnie: może bez końca sprawdzać wykonane już zadanie, dopracowywać szczegóły, znajdować coraz więcej plam i „nieregularności”. Z tego powodu perfekcjonista bardzo często nie ma czasu na dostarczenie pracy na czas i rozpoczęcie czegoś nowego.
Samokierowany perfekcjonizm może polegać na nieustannej autocenzurze, koncentracji na błędach, ciągłych wątpliwościach. Ponadto taka osoba ma bardzo wysokie standardy, jest szczególnie podatna na krytykę i zwykle jest niezadowolona z wyników swojej pracy. Również perfekcjonizm może być adresowany do innych ludzi i ogólnie do świata.
Według psychologów korzenie tego bolesnego dążenia do doskonałości leżą w uczuciach niepokoju, strachu i zwątpienia w siebie. Na przykład, widząc całą „brzydotę” wnętrza, człowiek wpatruje się w nie intensywnie, stara się, aby było piękniejsze, doskonalsze, lepsze, a przez to wygodniejsze dla siebie. Grzęznąc w skrupulatnym dążeniu do ideału i gubiąc „wątek narracyjny”, po prostu nie może iść dalej.
Zwiększony niepokój może powstać z powodu emocjonalnego „niedożywienia” w dzieciństwie, z powodu cech indywidualnych lub wielu nieprzyjemnych i trudnych prób, przez które trzeba było przejść w życiu. Biochemicznie lęk jest determinowany przez niski poziom hormonu serotoniny, neuroprzekaźnika odpowiedzialnego za uczucie przyjemności i zadowolenia. Niska jakość pracy tylko potęguje krytyczny samokrytycyzm, więc „wszystko albo nic” staje się mottem patologicznych perfekcjonistów goniących za upragnioną „porcją szczęścia”.
Zastanów się, czy naprawdę konieczne jest prasowanie ręczników po obu stronach, poluzowanie połowy dzianiny z powodu jednej pominiętej pętli, ponowne przeczytanie tekstu pisanego dziesięć razy lub ponowne sprawdzenie rozwiązanego problemu? Z pewnością odpowiesz nie i zgodzisz się, że wiele twoich kompulsywnych działań jest niepotrzebnych. Przede wszystkim musisz zrozumieć, że jest nie tylko możliwe, ale także konieczne, aby poradzić sobie z „punktami” twojego perfekcjonizmu.
Aby zmniejszyć stres, rób przerwy w pracy, naucz się technik głębokiego relaksu i relaksacji, a od czasu do czasu ćwicz. Ustal sobie termin, w którym musisz wykonać pracę. Podziel zadanie na kilka małych i pokonuj je po kolei, nie dając sobie niepotrzebnego powrotu do poprzedniego kroku i utknięcia na nim.
W ramach psychoterapii możesz pomóc zidentyfikować i wyeliminować powody, dla których ukształtował się Twój perfekcjonizm, ukształtować adekwatną samoocenę i obraz siebie. W rzeczywistości ważne jest, aby zaakceptować siebie takim, jakim naprawdę jesteś, bez budowania iluzorycznych obrazów o sobie.
