Zwrot „poznaj siebie, a poznasz świat” musi być epigrafem do każdego podręcznika psychologii, aby osoba, która chce być psychologiem, stale pamiętała, że przede wszystkim musi znać siebie. A potem - spróbuj zrozumieć swojego klienta i mu pomóc.
Zdolność, która pozwala osobie poznać siebie, nazywa się refleksją.
Pierwsze znaczenie refleksji ujawnia się w procesie nauczania psychologii. Początkowo każdą teorię psychologiczną można zrozumieć tylko poprzez analizę tego, w jaki sposób ta teoria znajduje odzwierciedlenie w życiu danej osoby. Bez zrozumienia, jak to się u mnie dzieje, nie da się zrozumieć i w pełni zrozumieć, jak to się dzieje w ogóle.
Drugie znaczenie refleksji płynie płynnie z pierwszego: jeśli nie znam siebie, to nie znam nikogo. Aby zrozumieć konkretną osobę, w przyszłości - klienta, musisz najpierw zrozumieć i poczuć jak to się u mnie dzieje. Refleksja jest niezbędnym fundamentem empatii; empatia z kolei jest niezbędną podstawą efektywnej pracy psychologa.
I trzeci, najważniejszy i najbardziej złożony w swoich mechanizmach i konsekwencjach, czyli sens refleksji. Za pomocą refleksji, umiejętności zrozumienia tego, co się teraz ze mną dzieje, psycholog jest w stanie zrozumieć, co dzieje się z klientem, co dzieje się w relacji z klientem, jest w stanie zrozumieć przyczyny tego, co się dzieje oddzielać ważne od drugorzędnego, oddzielać własne od innych, oddzielać profesjonalne od osobistych.
Każdy psycholog, aby dobrze wykonywać swoją pracę, musi koniecznie kultywować wewnętrznego obserwatora, subosobowość, której funkcją jest tylko refleksja, czyli zdolność widzenia, odczuwania, odzwierciedlania zdarzeń zachodzących w świecie wewnętrznym i w świat zewnętrzny.