Pojęcie „ślepoty na miłość” stało się przysłowiem. Rozumie się, że obiekt miłości może mieć wszelkie wady, a nawet wady, ale nie będą one oczywiste dla kochanka.
Medycy starożytności i średniowiecza uznawali stan zakochania za chorobę wymagającą leczenia abstynencją żywieniową, spacerami i… winem. Jednym z powodów takiego podejścia była właśnie idealizacja ukochanej, która towarzyszy miłości.
Efekt halo
Można się spierać o to, czy istnieje „miłość od pierwszego wejrzenia”, ale nie można zaprzeczyć, że pierwsze wrażenie, jakie robi człowiek, odgrywa kluczową rolę w występowaniu zakochania. Trudno zakochać się w osobie, która od razu tego nie polubiła. I tu pojawia się zjawisko, które psychologowie nazywają efektem halo.
Efekt aureoli nie ogranicza się do ukochanej osoby. Oznacza to, że wszystkie działania i cechy osoby są postrzegane „przez pryzmat” wrażenia, jakie wywarł na pierwszym spotkaniu. Jeśli wrażenie okaże się korzystne, tak jak w przypadku kochanków, wszystko w człowieku będzie lubiane, a nawet niedociągnięcia „zamienią się” w zalety. Obibok ukaże się zakochanej dziewczynie jako „niezadowolona twórcza osoba szukająca siebie”, źle wychowany młodzieniec – „prawdziwy mężczyzna, pozbawiony kobiecej zniewieściałości”. Zakochany mężczyzna zobaczy w dziewczynie, która nie wyróżnia się inteligencją, „niewinną niewinnością”, a w niechlujnej kobiecie „słodkie zaniedbanie”.
Przyczyny fizjologiczne
Badania specjalistów z Uniwersytetu Londyńskiego A. Bartelisa i S. Zeki ujawniły fizjologiczne podstawy „ślepoty miłości”.
Podczas eksperymentu 17-letnim ochotnikom, którzy subiektywnie ocenili swój stan jako „szaloną miłość”, pokazywano zdjęcia swoich kochanków, przyjaciół i nieznajomych. Patrząc na zdjęcia swojej ukochanej, wszyscy badani aktywowali cztery obszary mózgu, które w żaden sposób nie reagowały na demonstrację wszystkich innych zdjęć.
Warto zauważyć, że dwa z czterech obszarów są również aktywowane podczas przyjmowania niektórych środków odurzających. Innymi słowy, zakochiwanie się okazuje się zjawiskiem „związanym” z odmiennym stanem świadomości, w którym raczej trudno oczekiwać adekwatnego postrzegania rzeczywistości.
Amerykański badacz H. Fisher ustalił, które hormony odgrywają wiodącą rolę w stanie namiętnej miłości. Jednym z tych hormonów okazała się dopamina, która stwarza poczucie przyjemności. Szczególnie wiele jest przepisów na dopaminę w jądrze ogoniastym i powłoce – podkorowych obszarach mózgu, które odpowiadają za emocje związane z pozytywnym wzmocnieniem. Jednocześnie zmniejsza się pobudzenie tylnego zakrętu obręczy związane z negatywnymi emocjami. W takich warunkach wszystko, co wiąże się z pozytywnymi emocjami „rośnie” w oczach człowieka, a to, co może wywołać negatywne emocje – w szczególności wady ukochanej – zostaje przez świadomość „odrzucane”.
Podobne zmiany w funkcjonowaniu mózgu zachodzą przy zażywaniu narkotyków iw tym sensie zakochiwanie się można naprawdę uznać za „zaburzenie umysłu”, tak jak robili to starożytni lekarze.
