W każdej społeczności są ludzie, którzy znajdują się na szczycie hierarchicznej drabiny. Są szanowani, wpływowi i szanowani. Istnieje również specjalna rola, którą umownie nazywa się „kozłem ofiarnym”. Dla kogoś, kto z jakiegoś powodu wpada w tę niszę, nie jest tak łatwo się z niej wydostać. Jakie są powody tej roli?
Każdy zespół jest ułożony w taki sposób, że w pewnym stopniu potrzebuje kogoś, do kogo można wyssać negatywne emocje, a czasem zrzucić winę za wspólne problemy. Jest to szczególnie widoczne w dysfunkcyjnych, konfliktowych grupach, czasem w rodzinach. Odpowiedni kandydat nieświadomie wpada w pewne sytuacje, a reszta członków zespołu bez słowa odpowiednio się zachowuje – obwiniają o coś osobę i są traktowani z pewną pogardą. Czy sytuacja brzmi znajomo?
Faktem jest, że taka osoba służy jako piorunochron dla negatywnych emocji i pełni w pewnym stopniu ważną funkcję dla zespołu. Niestety wszyscy ludzie są niedoskonali i czasami odczuwają potrzebę przeniesienia części odpowiedzialności na inną osobę lub okoliczności. I tu powstaje osoba, z której społeczność zamienia się w „kozła ofiarnego”.
Jednak nie każda osoba może znaleźć się w tej roli. Czasem ta rola przykleja się do osoby, często na długo, a czasem potencjalny kandydat do tej roli robi coś, co wypycha go z tej roli, mimo wszelkich wysiłków zespołu.
Zobaczmy, jakie cechy danej osoby pozwalają umieścić go w tej roli, a które nie.
Niska samo ocena
Jedną z głównych cech, które można zaobserwować u wszystkich kozłów ofiarnych, jest niska samoocena. Są jakby gotowi na bardzo lekceważące traktowanie, ponieważ tak się czują. Może to wynikać z niekorzystnych relacji rodzinnych lub innych traumatycznych doświadczeń w grupach rówieśniczych.
Ukryte ambicje
Każda osoba, która wpadła w rolę „kozła ofiarnego”, wraz z brakiem poczucia własnej wartości, ma bardzo silne pragnienie zajmowania wysokiego statusu w zespole, odczuwania swojej wyższości nad innymi. To pragnienie powstaje jako przeciwwaga dla prawdziwej pozycji wśród ludzi – odrzucenia, odrzucenia. Innymi słowy, można to nazwać uciśnioną ambicją, gdy główną potrzebą staje się nie tyle chęć zajęcia wysokiego miejsca w hierarchii, co chęć prześcignięcia innych, okazania odrzucenia.
I wtedy dzieje się najciekawsza rzecz. Jak inni odnoszą się do kogoś, kto z jednej strony nie ceni siebie, a z drugiej chce czuć się lepszy od innych? Taka osoba wywołuje brak szacunku i chęć „postawienia się na swoim miejscu”, co w przyszłości zespół chętnie robi, już zaspokajając jego potrzeby.
Brak szacunku dla innych ludzi
„Kozioł ofiarny” jest obrażony przez cały świat i otaczających go ludzi i nie ma dla nich szacunku, nie mówiąc już o miłości. To kolejna cecha ludzi, którzy wpadli w tę rolę. Bezskutecznie próbują rozwiązać wewnętrzny konflikt, marząc o tym, że pewnego dnia traktują innych tak, jak inni traktują ich teraz.
Tak więc w każdym zespole każda osoba wchodzi w określone interakcje. Charakter tej interakcji określają cechy osoby, dzięki czemu może być pozytywna lub negatywna.
