Wykwalifikowaną diagnostykę i określenie nasilenia objawów danej choroby przeprowadza lekarz psychiatra, ale w nagłych przypadkach środki te stają się bezpośrednim obowiązkiem zawodowym innych specjalistów. Najczęstszym przykładem jest działalność ambulatoryjna i psychiatryczna służba zdrowia. Zespoły mogą nie tylko wyeliminować większość przejawów zaburzeń psychicznych, ale także przymusowo hospitalizować pacjentów w obecności określonych czynników.
Leczenie szpitalne zwykle odbywa się za zgodą pacjenta, jednak w niektórych przypadkach hospitalizacja może być przeprowadzona w formie mimowolnej. Stosowanie takich środków implikuje obecność warunku wstępnego - niemożność zbadania lub wyleczenia choroby bez stałego nadzoru specjalistów. W takim przypadku samo zaburzenie psychiczne należy zaklasyfikować jako ciężkie.
Hospitalizacja przymusowa jest przeprowadzana, jeśli:
- stan wynika z niemal absolutnej bezradności (pacjent nie jest w stanie samodzielnie wykonywać elementarnych czynności i zaspokajać potrzeb życiowych);
- zachowanie pacjenta jest niebezpieczne dla innych;
- pacjent podejmuje próby samookaleczenia lub ma skłonność do zachowań samobójczych;
- jeśli pacjent jest w domu, specjalista ma uzasadnione podejrzenie znacznego pogorszenia stanu.
Za główną zasadę zapewnienia szybkiej opieki psychiatrycznej uważa się stosowanie leków psychofarmakologicznych, które pozwalają nie tylko znacznie zyskać czas przed natychmiastową hospitalizacją, ale także złagodzić stan pacjenta. Warto zauważyć, że najczęstszym powodem powoływania zespołów jest nadmierne pobudzenie, któremu towarzyszy agresja i rozwijające się na tle objawów takich jak majaczenie, halucynacje, strach, dezorientacja i niepokój. W przypadku braku możliwości wyeliminowania takich przejawów lub nieskuteczności podjętych działań, doraźny zespół psychiatryczny może przymusowo skierować pacjenta do szpitala.
